Gemlord.pl

Słownik terminologii perłowej

Abalone - perły wytwarzane przez organizm ślimaka z rodziny Haliotis (uchowców) bytującego w środowisku morskim. Na rynku można spotkać perły naturalne o barokowych kształtach oraz hodowane perły kompozytowe (typu Mabe). Hodowla pereł swobodnych nie udaje się, z uwagi na fakt, iż ślimak jest hemofilikiem i każde skaleczenie prowadzi do jego śmierci. Do produkcji taniej biżuterii wykorzystuje się również masę perłową o fantazyjnych barwach wyściełającą muszlę ślimaka.

Akoya - najpopularniejsze perły słonowodne, wytwarzane przez małże Pinctada fucata martensii (japońska nazwa małża to właśnie Akoya). Perły te, przez wielu znawców uważane są za najpiękniejsze. W procesie hodowli dokonuje się wszczepienia w ciało małża sztucznego jądra - kuli wytoczonej z muszli - oraz fragmentu tkanki nabłonkowej płaszcza. Sztuczne jądro stanowi wzorzec kształtu, dzięki czemu perły Akoya (przy prawidłowym ich wzroście) mają formę kulistą (sporadycznie - przy odsunięciu się jądra od tkanki nabłonkowej - otrzymujemy formę tzw barokową, w której kula zawiera narośl będącą śladem „ucieczki” jądra). Ojczyzną pereł Akoya jest Japonia, perły te hodowane są również, m.in. w Chinach i Wietnamie. Naturalne barwy, uzyskiwane w procesie hodowli, to odcienie bieli poprzez barwę kremową, aż do złocistej lub srebrzysto-szarej. Z uwagi na rzadkość występowania, najbardziej ceniona jest biel w odcieniu różu, co skłania hodowców do stosowania zabiegów nadających perłom taki właśnie odcień. W sposób sztuczny uzyskuje się inne barwy: intensywnie srebrną, intensywnie złotą lub czarną. Perły Akoya osiągają rozmiar od 3 do 10 mm, bardzo rzadko do 10,5 mm.

Aragonit - polimorficzna odmiana węglanu wapnia. Stanowi główny składnik masy perłowej, w której kryształy aragonitu spojone są substancją organiczną zwaną konchioliną. Kryształy te, mające postać tabliczek o grubości równej w przybliżeniu długości fali świetlnej, są odpowiedzialne za zjawisko zwane orientem dające jasnym perłom tak niezwykły wygląd.

Barokowe perły - perły o kształtach nieregularnych.

Barwa poprawiana - barwa uzyskana w sposób sztuczny, np poprzez zanurzenie pereł w roztworze barwnika, substancji wybielającej lub ich napromieniowanie. Zgodnie z wytycznymi CIBJO, jeśli następstwem takich działań jest istotna zmiana podstawowej barwy perły, nabywca powinien być o tym informowany przy zakupie pereł.

Biokonkrecje węglanowe - nazywane też perłami bez masy perłowej, perłami sensu lato lub (niewłaściwie) utworami perłopodobnymi (nie są podobne do pereł, choć są do nich zaliczane); są to twory organizmów morskich, które nie wytwarzają tradycyjnej masy perłowej. Są perłami z punktu widzenia biologii (identyczny sposób powstawania) oraz chemii (identyczny skład chemiczny) jednak kryształy węglanu wapnia mają tu postać kalcytu a nie aragonitu, co daje zupełnie inne efekty optyczne obserwowane na ich powierzchni (brak orientu). Ich połysk jest słabszy, dla najlepszych egzemplarzy określany bywa jako porcelanowy. W naturze występują znacznie rzadziej niż perły sensu stricto, a na rynku dostępne są wyłącznie naturalne okazy tych pereł.

Blister - perły powstające wskutek przyrośnięcia zarodka (jądra) do wewnętrznej powierzchni muszli perłopława. Otaczająca jądro masa perłowa jest niekompletna, a perła taka przypomina hodowaną na przyklejonej do muszli połówce jądra perłę Mabe. Perły takie wycinane są z muszli wraz z szerokim kołnierzem masy perłowej i stosowane głównie do wytwarzania broszek lub kolczyków.

Biwa - kiedyś nazwa japońskich pereł słodkowodnych hodowanych w jeziorze Biwa. Dziś, gdy - z uwagi na zanieczyszczenie środowiska - hodowla w jeziorze Biwa zamarła, nazwą tą nieprawidłowo określa się chińskie perły słodkowodne.

CIBJO - Confederation International de la Bijouterie, Joallerie, Orfevrierie des Diamantes, Perles et Pierres - Międzynarodowe Zrzeszenie (na rzecz normalizacji) Biżuterii, Srebrnych Ozdób, Diamentów, Pereł i Kamieni - organizacja zajmująca się klasyfikacją i normalizacją nazewnictwa kamieni szlachetnych, w tym pereł. W naszym sklepie stosujemy terminologię określoną przez CIBJO.

Conch /wym: konk/ - wytwór morskiego ślimaka Lobatus gigas (wcześniej: Strombus gigas) zaliczany do ->biokonkrecji węglanowych. Choć nazywany perłą, nie jest nią w ścisłym sensie z uwagi na odmienną strukturę tworzoną przez kryształy węglanu wapnia (włóknista, a nie płytkowa). Rzadko spotykany i niezwykle drogi - próby hodowli pereł Conch przez długi czas były nieskuteczne z uwagi na spiralną budowę muszli ślimaka. W 2009 roku przełom w tej dziedzinie ogłosili naukowcy Florida Atlantic University, choć do chwili obecnej hodowane perły tego rodzaju nie pojawiły się na rynku. Perły Conch przybierają barwy od białej po żywo różową i ta ostatnia uważana jest za najcenniejszą, szczególnie jeśli na powierzchni tworzy charakterystyczne "płomienie". Wyglądem przypomina koral, choć jej barwa nie jest trwała i pod wpływem światła słonecznego ulega zmianie, dlatego nazywana bywa "klejnotem wieczornym".

Corteza perły (też: perły z Morza Corteza) - czarne perły hodowane w Zatoce Kalifornijskiej w łonie małży z gatunku Pteria sterna i Pinctada mazatlanica. Osiągają wielkość od 8 do 12 mm, bardzo rzadko do 14mm, uzyskują barwy od jasnoszarych po ciemnobrązowe z całą gamą barw wtórnych od żółci, poprzez zieleń do niebieskiego i fioletu. Bardzo rzadko kuliste, najczęściej o formach bardziej lub mniej barokowych. Hodowane też jako perły mabe. Wolumen produkcji jest znikomy, przez co perły nie są szerzej znane na świecie.

Edison - chińskie słodkowodne perły jądrowe wprowadzone na rynek w 2012 roku. Są to perły duże, o średnicy od 10 mm, nawet do 18 mm, o barwach przede wszystkim pastelowych, rzadko białe (barwę białą uzyskuje się najczęściej w procesie wybielania). Technologia ich produkcji jest objęta tajemnicą do tego stopnia, że w momencie debiutu rynkowego ukrywano nawet lokalizację farm, na których były hodowane.

Epitel - fragment tkanki nabłonkowej małża perłorodnego, wszczepiany w ciało innego osobnika w celu zapoczątkowania produkcji masy perłowej. W hodowli pereł jądrowych wraz z epitelem implantowane jest jądro, będące zazwyczaj kulką wytoczoną z muszli, która ma stanowić wzorzec kształtu perły. Epitel otacza wszczepione jądro, i w wyniku współpracy z organizmem małża izoluje niepożądane ciało obce warstwami masy perłowej. W przypadku pereł bezjądrowych wytwarzanie masy perłowej przebiega w sposób mniej uporządkowany, co powoduje powstawanie pereł o kształcie najczęściej różnym od kuli.

Fidżi perły - czarne perły hodowane na wyspach Fidżi w łonie małża Pinctada margaritifera typica (w innej odmianie tego małża hoduje się perły Tahiti). Wyróżniają się większym zróżnicowaniem kolorystycznym niż perły z Polinezji Francuskiej. Wolumen produkcji jest znikomy, przez co perły nie są szerzej znane na świecie.

Gonadowe perły - perły hodowane wewnątrz ciała mięczaków, zazwyczaj w ich gonadach. Do hodowli wykorzystywany jest fragment tkanki nabłonkowej płaszcza innego mięczaka oraz sztuczne jądro.

Hanadama - z języka japońskiego: „kulisty kwiat”. Początkowo nazywano tak najlepsze perły Akoya zebrane w danym roku. Z czasem terminu tego zaczęto używać dla pereł certyfikowanych przez Pearl Science Laboratory w Tokio. Ideą wprowadzenia certyfikatów Hanadama było wyróżnienie pereł o najwyższej jakości, jednak komercyjny charakter działalności PSL, a później dziesiątek innych firm certyfikujących spowodował z czasem zdewaluowanie się pojęcia Hanadama. Dziś certyfikaty Hanadama przyznawane są nawet perłom klasy AA, a  najbardziej renomowane firmy jubilerskie wycofują się ze stosowania tego pojęcia. 

Hodowana perła - powstaje w wyniku celowej ingerencji człowieka w ciało mięczaka perłorodnego, zmierzającej do zapoczątkowania procesu formowania się perły. Hodowla pereł w większej skali została zapoczątkowana w Japonii w pierwszych latach XX w. i z czasem spowodowała zanik pozyskiwania pereł naturalnych. Dziś już praktycznie wszystkie perły, które spotykają Państwo w handlu, to perły hodowane. Zwracamy tu Państwa uwagę, że poprawnym określeniem takich pereł jest słowo „hodowane”, a nie „hodowlane”.

Imitacje pereł - produkty naśladujące wygląd perły, będące zazwyczaj szklanymi, plastikowymi, lub wyciętymi z muszli kulkami, powleczonymi emalią, przypominającą powierzchnię pereł. Zazwyczaj są łatwe do odróżnienia od pereł z uwagi na zbyt jednorodny wygląd, inną masę (powodującą inne zachowanie się, np. naszyjników przy poruszaniu się) i różnice w wyglądzie powierzchni.

Keshi - perły słonowodne będące niezamierzonym efektem hodowli. Powstają przypadkowo, w sytuacji, gdy wszczepione jądro zostanie odrzucone przez organizm perłopława. W takiej sytuacji perła jest wytwarzana w oparciu o implantowany wraz z jądrem fragment tkanki nabłonkowej (epitel) i ma formę nieregularną (barokową). Perły takie mają budowę zbliżoną do pereł naturalnych, jednak z uwagi na sposób powstawania zaliczane są do pereł hodowanych. Tradycyjnie nazwa "keshi" używana była do barokowych pereł naturalnych i niektórzy uważają, iż stosowanie jej do określenia pereł hodowanych jest nieuprawnione.

Komety ("Fireballs") - słodkowodne perły jądrowe hodowane w płaszczu mięczaków na jądrze kulistym wszczepianym do wcześniej utworzonego woreczka perłowego w technice CBSB (Coin Bead - Spherical Bead). Mają charakterystyczny wygląd "ognistej kuli", w którym do kulistego w większej części korpusu przyrośnięty jest "płomienisty" ogon.

Konchiolina - organiczny biopolimer, substancja o składzie chemicznym zbliżonym do składu ludzkiego włosa. Stanowi spoiwo dla kryształów aragonitu tworzących masę perłową.

Masa perłowa - substancja wytwarzana przez organizm perłopława, złożona z kryształów aragonitu spojonych konchioliną.

Mabe - twór kompozytowy, składany blister hodowany na wewnętrznej powierzchni muszli perłopława. W procesie hodowli stosuje się jądro będące półkulą (czasem też inną bryłą o płaskiej podstawie) umieszczane na wewnętrznej powierzchni muszli, które po obrośnięciu masą perłową wyjmuje się i zastępuje nowym półjądrem, wklejonym przy pomocy żywicy epoksydowej lub (współcześnie) wypełnia się całą pustą przestrzeń żywicą. Przez ponad 80 lat Mabe były zaliczane do pereł. Wprowadzone przez CIBJO w 2020 roku nowe regulacje ograniczyły użycie słowa "perła" do kamieni, które powstają wewnątrz woreczka perłowego, zalecając jednocześnie nazywanie klejnotów typu Mabe "składanymi blistrami hodowanymi".

Majorka (też Mallorca, Majorica) - jedne z najlepszych imitacji pereł, produkowane na hiszpańskiej wyspie Majorka. Nieprawidłowo nazywane „perłami”; wokół ich produkcji stworzono legendę, wprowadzającą w błąd nieznających zagadnienia turystów. Oferowane z certyfikatami autentyczności, co dodatkowo przysparza im aury ekskluzywności, są to po prostu syntetyczne kulki powlekane substancją imitującą masę perłową.

Melo - wytwór morskiego ślimaka Melo Melo zaliczany do ->biokonkrecji węglanowych. Choć nazywany perłą, nie jest nią w ścisłym sensie, podobnie jak w przypadku wytworów ślimaka Strombus gigas (patrz: Conch). Próby hodowli tych pereł do tej pory nie zakończyły się powodzeniem - na rynku są wyłącznie naturalne perły Melo. Jest to jeden z najrzadszych kamieni szlachetnych. Przybiera barwy od jasnokremowych do pomarańczowych i ta ostatnia uważana jest za najcenniejszą, szczególnie jeśli na powierzchni tworzy charakterystyczne "płomienie". Barwa nie jest trwała i w dłuższym okresie ulega zmianie pod wpływem światła, dlatego perła Melo nazywana jest czasem "klejnotem na wieczór".

Ming - słodkowodne perły jądrowe, wprowadzone na rynek równolegle z perłami Edison przez konkurencyjną firmę chińską. Od pereł Edison różnią się jedynie nazwą pod jaką są oferowane w sprzedaży.

Mini Ming - patrz: Nowe perły słodkowodne.

Monety - słodkowodne perły jądrowe hodowane w płaszczu mięczaków na jądrze o kształcie monety w technice CBSB (Coin Bead - Spherical Bead).

Morskie perły - patrz: Słonowodne perły.

Naturalna perła - powstaje w organizmie mięczaka perłorodnego bez ingerencji człowieka. Przez wieki perły takie stanowiły trofea poławiaczy pereł, którzy musieli wydobyć i otworzyć tysiące małży, aby znaleźć ów cenny kamień. Z uwagi na rzadkość występowania są bardzo cenne, jednak dziś już praktycznie niedostępne w obrocie handlowym (pojedyncze egzemplarze biżuterii z takimi perłami sprzedawane są jeszcze przez światowe domy aukcyjne czy też antykwariaty).

Nowe perły słodkowodne (też: Mini Ming) - słodkowodne perły jądrowe hodowane w płaszczu mięczaków. Wprowadzone na rynek w 2018 roku, występują w rozmiarach od 5 mm, nawet do 10 mm, wypełniając razem z perłami ->Edison  całe spektrum pereł  jądrowych hodowanych w wodach słodkich.

Oceaniczne perły - patrz: Perły słonowodne.

Overton - wrażenie tzw. barwy wtórnej powstające na skutek gry refleksów świetlnych na powierzchni pereł. Jest cechą charakterystyczną pereł, której - jak dotąd - nie udało się w pełni naśladować w żadnej z dostępnych na rynku imitacji.

Orient - specyficzna dla masy perłowej gra barwnych refleksów świetlnych spowodowana szeregiem zjawisk optycznych m.in. odbiciami, załamywaniem, dyfrakcją oraz rozszczepieniem białego światła przy jego przechodzeniu przez charakterystyczną strukturę kryształów aragonitu tworzącą powierzchnię perły. Zjawisko to występuje tylko w perłach jasnych o dostatecznie grubej warstwie masy perłowej. Orient jest cechą charakterystyczną pereł, której - jak dotąd - nie udało się w pełni naśladować w żadnej z dostępnych na rynku imitacji. Pojęcie "orient" bywa również używane do opisywania barwy wtórnej obserwowanych w perłach jasnych, aczkolwiek to znaczenie słowa równoważne jest użyciu terminu "overton".

Perła - kamień jubilerski pochodzenia organicznego, produkt naturalny powstały przypadkowo (bez ingerencji człowieka) wewnątrz muszli mięczaka. Perły składają się z substancji organicznej (konchioliny) i kryształów węglanu wapnia w postaci aragonitu lub kalcytu ułożonych w koncentryczne warstwy. 

Płaszczowe perły - perły hodowane w tkance płaszczowej mięczaków perłorodnych. Tradycyjnie w ten sposób pozyskiwano słodkowodne perły bezjądrowe, wykorzystując do hodowli fragment tkanki nabłonkowej płaszcza innego mięczaka. Na przełomie XX i XXI wieku opracowano techniki hodowli płaszczowej z użyciem jądra.

Przydaczni perły - wytwory małża z rodziny Przydaczniowatych (łac.: Tridacnae) zaliczany do ->biokonkrecji węglanowych. Podobnie jak perły Conch, Quahog czy Melo nie są perłami w ścisłym sensie. Ich cechą charakterystyczną jest biała (czasem żółtawa lub różowawa) barwa i porcelanowy wygląd, rzadko występuje delikatna struktura płomieni. Do tego gatunku należą największe perły na świecie.

Quahog /wym: ko-hog/ - wytwór małża Venus mercenaria zaliczany do ->biokonkrecji węglanowych. Choć nazywany perłą, nie jest nią w ścisłym sensie, podobnie jak w przypadku biokonkrecji Conch i Melo. Jest to jedna z najrzadszych pereł na świecie. Przybiera barwy od białych przez liliowe, fioletowe, purpurowe i brązowe aż do czarnych, przy czym najbardziej cenione są perły liliowo-fioletowe. Większość tych pereł ma rozmiary 5-6 mm, okazy większe niż 7 mm są już rzadkie.

Scallop - wytwór małża z rodziny przegrzebkowatych (łac.: Penictidae) zaliczany do ->biokonkrecji węglanowych. Podobnie jak perły Conch, Quahog czy Melo nie jest perłą w ścisłym sensie. Wyróżniane są dwa podgatunki: perły Scallop atlantyckie (o jaśniejszych barwach, od białej do beżowej) i pacyficzne (o całej gamie kolorów, od białych po ciemną purpurę i bordo). Cechą charakterystyczną tych pereł jest mozaika barw obserwowana na ich powierzchni, jednolite ubarwienie jest raczej rzadkie.

Seashell (Shell) - imitacje pereł powstające przez pokrycie kuli, wytoczonej z muszli, emulsją przypominającą masę perłową. Uwaga - wbrew upowszechnianym przez laików lub nieuczciwych sprzedawców poglądom nie są to perły, a ich imitacje.

Semibarokowe perły - perły o kształtach nieregularnych posiadające jedną oś symetrii. W szczególności perłami semibarokowymi są perły o kształcie owalnym, gruszki lub kropli.

Semiokrągłe perły - perły o kształcie zbliżonym do okrągłego, w których różnica pomiędzy najmniejszą a największą średnicą nie przekracza 5%. Przy tak niewielkiej różnicy średnic perły semiokrągłe są dla ludzkiego oka trudne do odróżnienia od pereł okrągłych (kulistych).

Shell - imitacje pereł, patrz: Seashell

Słodkowodne perły - perły powstające w łonie mięczaków perłorodnych, których środowiskiem są wody słodkie (rzeki, jeziora). Są to najpopularniejsze i najtańsze perły, hodowane dziś na skalę masową, przede wszystkim w Chinach. W procesie hodowli wykorzystuje się reakcję organizmu mięczaka perłorodnego na wszczepiane w jego ciało fragmenty tkanki nabłonkowej. W procesie hodowli, z jednej muszli uzyskuje się nawet kilkadziesiąt pereł. Tradycyjnie, w procesie hodowli, nie wszczepia się sztucznego jądra, przez co bardzo rzadko uzyskuje się perły okrągłe, a z uwagi na temperaturę wody i szybszy metabolizm organizmu mięczaka, perły słodkowodne mają z reguły słabszy połysk niż perły morskie. W ostatnim czasie następuje gwałtowny rozwój technik hodowli tego gatunku pereł, a na rynku pojawiają się perły słodkowodne o parametrach nieraz dorównujących perłom słonowodnym, w tym nowe odmiany - hodowane z użyciem implantowanego jądra. Wciąż jednak takie perły są rzadkością, a wysokiej jakości towarzyszy również wysoka cena. Perły słodkowodne występują w całej gamie kolorów - naturalnie od białej, kremowej, złocistej, przez kolory pastelowe, aż po głęboki fiolet. Poddawane są one również procesom wybielania, w sposób sztuczny uzyskuje się także barwy fantazyjne - srebrzyste, czerwone, zielone, niebieskie, brązowe, również czarne. Większość pereł słodkowodnych osiąga rozmiar od 3 do 12 milimetrów, choć ostatnio uzyskuje się nawet rozmiary zbliżone do 18 mm.

Słonowodne perły - perły powstające w łonie mięczaków perłorodnych bytujących w wodach słonych (morzach, oceanach). W procesie hodowli uzyskiwane poprzez wszczepienie do gonad małża sztucznego jądra oraz towarzyszącego mu fragmentu tkanki nabłonkowej płaszcza. Jądro stanowi tu wzorzec kształtu perły, zadaniem tkanki nabłonkowej płaszcza jest natomiast wytrącanie kryształów aragonitu. Odruch obronny małża polega na izolowaniu intruza warstwami masy perłowej. Jądro stanowi tu zatem wzorzec kształtu, pozwalający na uzyskanie pereł okrągłych. Trzy podstawowe gatunki pereł słonowodnych to Akoya, Tahiti i South Sea.

South Sea - najrzadsze, najtrudniejsze w hodowli i tym samym najcenniejsze spośród hodowanych pereł słonowodnych. Hodowane przede wszystkim w Australii (stąd czasem nazwa „perły australijskie”), Indonezji, Filipinach i Birmie. Perła South Sea nazywana jest czasem „królową pereł”. Osiąga rozmiary od 9 do 16 mm, czasem nawet do 20 mm. Hodowana na jądrze, w łonie małż Pinctada maxima. Dwie podstawowe barwy tych pereł to barwa biała (w odcieniach od biało-srebrzystego do biało-różowego) oraz barwa złota. Najbardziej cenione są perły o barwie intensywnie złotej, osiągające ceny nawet dwukrotnie wyższe niż perły białe. Są podstawą najbardziej luksusowej biżuterii perłowej. W Polsce wciąż mało znane i zdecydowanie niedoceniane.

Sztuczne perły - nieprawidłowa nazwa imitacji pereł. Słowo „perła” zarezerwowane jest dla tworu organicznego wytwarzanego przez organizm mięczaka perłorodnego. Jak dotąd nie znany jest fakt wyprodukowania (przez człowieka) substancji o takiej strukturze, którą można by nazwać uzyskaniem perły sztucznej. W obrocie handlowym są natomiast produkty lepiej lub gorzej naśladujące wygląd pereł, które w języku polskim określamy mianem imitacji.

Tahiti - perły, które rodzą się ciemne. Hodowane w łonie małż Pinctada margaritifera cumingi. Mityczna „czarna perła” to właśnie perła Tahiti, przy czym należy wspomnieć, że perła o barwie idealnie czarnej nie jest perłą cenioną - poszukiwane są egzemplarze o odcieniach czerni modyfikowanych przez inne barwy (zieloną, pawią, oberżynową, itp.) - to właśnie efekty gry świateł na powierzchni perły są tym, czego poszukują koneserzy. Jak wszystkie hodowane perły słonowodne, są to perły jądrowe przy czym proces hodowli jest trudniejszy i dłuższy niż w przypadku pereł Akoya. Hodowane są w Polinezji Francuskiej, a ich eksport podlega bardzo surowym restrykcjom rządowym zmierzającym do eliminacji z rynku pereł niskiej jakości. Z uwagi na dłuższy proces hodowli perły te występują również w kształtach odbiegających od kuli - spotykamy tu owale, krople lub perły pierścieniowe. Wyróżniają się, przede wszystkim, ciemnymi barwami, choć spotykane są również jasne (np. szare) perły Tahiti. Perły te osiągają wielkość od 8 do 18 mm, bardzo rzadko do 21 mm.

Utwory perłopodobne - patrz: Biokonkrecje węglanowe

Sklep jest w trybie podglądu
Pokaż pełną wersję strony
Sklep internetowy Shoper.pl