Od wieków zdobiły najcenniejszą biżuterię rodzin królewskich, będąc jednymi z najbardziej pożądanych klejnotów. Dziś wystawiane na licytacje przez renomowane domy aukcyjne, osiągają ceny liczone w milionach dolarów amerykańskich. Czym są perły naturalne i skąd biorą się ich astronomiczne ceny?

Mówiąc o czarnych perłach zazwyczaj mamy na myśli perły tahitańskie pochodzące z Polinezji Francuskiej. Pierwsze historyczne wzmianki o czarnych perłach pojawiają się jednak w zupełnie innym regionie świata i pochodzą z okresu wcześniejszego o niemal 250 lat zanim pierwsi Europejczycy dotarli na Tahiti. Poczynił je w swoim dzienniku jeden z oficerów uczestniczących w ekspedycji Hernana Corteza, gdy po udanym podboju Meksyku hiszpańscy konkwistadorzy dotarli do jego zachodnich wybrzeży. 

Brak precyzyjnych i obiektywnych kryteriów oceny pereł stosowanych przez wszystkie firmy i  umożliwiających porównanie kamieni z różnych źródeł wydaje się nieprawdopodobny wobec tak długiej historii pereł i uznawania ich za jedne z najcenniejszych kamieni szlachetnych. Skoro można było wprowadzić zrozumiałe dla wszystkich i stosowane na całym świecie kryteria oceny diamentów, dlaczego na rynku pereł panuje taki chaos?

Tegoroczna jesienna podróż do Azji przyniosła nam wiele niespodzianek, pomimo tego że zdążyliśmy się już przyzwyczaić do faktu, że perłowy rynek zmienia się nieustannie. Niektóre ze zmian witamy z zadowoleniem, większość niestety nie nastraja nas optymistycznie. Zapewne domyślają się Państwo, iż złe wieści dotyczą dostępności oraz cen pereł.

Zdarzyło się Państwu kupić biżuterię z pereł przez internet? A może w sieciowych sklepach jubilerskich? Przywieźli Państwo perły zza granicy? Czy są Państwo pewni, że otrzymali produkt, o cechach, które były deklarowane przez sprzedawcę?

Wysoka wartość przypisywana perłom w starożytności miała swoje uzasadnienie w ich magicznej optyce, sprawiającej iż zdobiona nimi biżuteria charakteryzowała się niezwykłą iryzacją, z którą nie mógł równać się blask innych kamieni szlachetnych. Zjawisko to, zwane orientem, charakteryzowało perły morskie pochodzące z Bliskiego Wschodu (perły "orientalne") i czyniło je znacznie cenniejszymi od tych, które pozyskiwano z mięczaków bytujących w rzekach północno-zachodniej Europy.

W niniejszym artykule zabierzemy Państwa w podróż do wnętrza perły, pokazując jak wygląda jej struktura w zależności od okoliczności, w jakich powstała. O ile samo przedstawienie metod badawczych nie musi interesować potencjalnego nabywcy, to uświadomienie sobie zależności budowy perły od procesów wpływających na jej powstanie pozwala lepiej zrozumieć różnice pomiędzy różnymi gatunkami pereł.

Małże z rodziny przegrzebkowatych (łac: Pectinidae) znane są przede wszystkim jako potrawa będąca przysmakiem w wielu krajach, a wizerunek ich muszli rozpoznawany jest na całym świecie jako logo stacji Shell. Do lat dziewięćdziesiątych XX wieku mało kto jednak zdawał sobie sprawę z tego, iż gatunki małży z tej rodziny żyjące u wybrzeży Ameryki Północnej mogą również rodzić perły.

Choć klejnoty te były cenione już w kulturze Inków, pierwsza wzmianka o nich pojawia się w literaturze dopiero w roku 1839. Od lat 90 XX wieku notuje się wzrost popytu na te cenne kamienie, powstające w ciele ślimaka Strombus gigas. Nie tak rzadkie jak perły Melo czy Quahog, wyceniane są jednak znacznie wyżej. Co sprawia, że kamienie te są tak pożądane?

W roku 2000, Alan Golash, jubiler z Newport, odwiedził jeden ze sklepów z antykami w nadziei na znalezienie interesującej starej biżuterii, którą mógłby odrestaurować i odsprzedać z zyskiem. Nie przypuszczał nawet, że ta wizyta odmieni jego życie, przynosząc mu niespodziewaną sławę. Brosza, kupiona przez niego w tym sklepie za 14 USD, jest obecnie wyceniana w setkach tysięcy dolarów.